We werken met een aantal theoretische invalshoeken. Hierdoor ontwikkelen we een gezamenlijke taal en streven we naar meer kwaliteit en impact van het cultuuronderwijs. We stippen de theorie hieronder kort aan en laten zien wat de impact ervan is op de rol van de bovenschools icc’er en bestuurder. Dr. Fianne Konings van Bureau Konings Kunst is hiervoor betrokken als adviseur.
De inhoudsdriehoek van Cultuur in de Spiegel is een model waarmee je kunt nagaan:
-Welke keuzes maken we eigenlijk in ons aanbod aan onze leerlingen, bewust en onbewust?
-Ontwikkelen we het cultureel bewustzijn van onze leerlingen?
Ook geeft de driehoek zicht op waar cultuuronderwijs allemaal te vinden is, zoals in burgerschap en taal. Daarom is het heel geschikt voor het ontwerpen van vakoverstijgend onderwijs, iets wat veel schoolbesturen graag willen.
Cultureel bewustzijn is het vermogen om betekenis te kunnen geven aan jezelf als individu en als onderdeel van de samenleving. Je ontwikkelt in cultuuronderwijs naast vakvaardigheden en technieken dus ook betekenisgeving aan allerlei onderwerpen. Het onderwerp doet er toe!
Het model van Bronfenbrenner helpt ons te ontdekken welke factoren een rol spelen in de omgeving waarin de leerling opgroeit. Met die informatie kunnen we de scholen van besturen in de regio nog beter ondersteunen. Het model gaat van groot naar klein, van chrono naar micro.
Een voorbeeld: op veel plekken in Friesland speelde de visserijcultuur een grote rol. Dit had invloed op de inwoners: er kon goede en slechte vangst zijn en schepen konden vergaan. Die onzekerheid deed iets met de bevolking en dat kan doorwerken in volgende generaties. Bronfenbrenner stelt dat ervaringen worden opgeslagen in het lichaam, nog voordat er woorden aan gegeven (kunnen) worden. Het is dus goed om je bewust te zijn van de ervaringen die mensen hebben (gehad) in een bepaald gebied en die mogelijk nog doorwerken. Je kunt cultuuronderwijs gebruiken om dit soort ervaringen te verbeelden zodat leerlingen hun omgeving en geschiedenis beter begrijpen. En dat geldt natuurlijk ook voor het nu en de naaste omgeving van de leerling.
Sociaal leernetwerk
In de bovenschoolse aanpak gebruiken we het waardecreatie-model van Wenger-Trayner & Wenger-Trayner 2020. In dit dynamische en cyclische model zie je welke waarden het proces voortduwen. Want we willen echt grip krijgen op de krachten die meespelen om cultuuronderwijs te verankeren. Vaak is er enthousiasme en zien de betrokken volop mogelijkheden. Maar de stap naar toepassen en realiseren wordt minder bewust en inzichtelijk gemaakt, wat ten koste gaat van de borging. Meer informatie over dit model volgt.