Europees uitwisselingsproject van Erasmus+
Keunstwurk doet samen met de cultuurafdeling van Provincie Fryslan en Streekwurk Noord-East mee aan Culture Up, een Europees uitwisselingsproject van Erasmus+. Centraal staat de vraag hoe je door middel van kunst en cultuur het rurale gebied kunt versterken. Hierbij werken we samen met vertegenwoordigers van culturele instellingen en overheden uit Denemarken (Ringkøbing Skjern), Ierland (regio Galway), Finland (Tampare / Sastamala) en Servië (Novi Sad). Deze partners hebben met elkaar gemeen dat ze betrokken zijn geweest bij voorgaande, aankomende of aspirerende Culturele Hoofdsteden.
Vanaf het najaar 2020 tot oktober 2021 bestonden onze uitwisselingen uit Zoom-bijeenkomsten. Hierin onderzochten we onze gezamenlijke onderzoeksthema’s. Dit werden communicatie, digitalisering, jeugd, duurzaamheid en gemeenschappen. Tussen oktober 2020 en november 2022 brengen we een bezoek aan ieder partnerland. Het project wordt aangestuurd door de cultuurafdeling van de gemeente Ringkøbing Skjern in Denemarken.
REIS 1
Ringkøbing Skjern Denemarken
Afgelopen najaar kwamen we voor het eerst voor drie dagen bij elkaar in het havenstadje Ringkøbing. Ik ben hier gekomen met collega’s Eline de Vries (Cultuurverbinder Theater) en Grietje Deinum (communicatie afdeling Educatie). Daarnaast is vanuit Friesland Gerwin van Oene mee, werkzaam bij Streekwurk Noordeast Fryslân. De cultuurafdeling van de plaatselijke gemeente is onze host, samen met de gemeentelijke Kulturskolen.
Ondanks dat we elkaar al digitaal ontmoet hebben, moeten we elkaar natuurlijk eerst nog beter leren kennen. Al snel blijkt dat er een prettige dynamiek in de groep is. Iedereen is bijzonder vriendelijk en belangstellend naar elkaar, waardoor er in no time een informele en open sfeer in de groep is. De gesprekken zijn nog verkennend maar we ontdekken al spoedig overeenkomsten ondanks de verschillende contexten van de partnerlanden.
Dag 1: Kultur Vestjyllands Højskole
Het programma in Denemarken is divers. De eerste dag beginnen we met kennismaken in de prachtige gemeenschappelijke tuin Wonder garden in Forundringens Have. Dit is ook de locatie van Kultur Vestjyllands Højskole, een school voor jongeren die een tussenjaar nemen en verschillende lessen kunnen volgen. Directeur Benedikte Sten Andersen noemt het ‘education for life’. Er is geen curriculum of toetssyteem, alleen docenten die de jongeren helpen in wat ze willen leren. Alle ruimte om te ontdekken wie je bent en wat je met je leven wilt gaan doen. In Denemarken is het heel gewoon voor jongeren om dit te doen. Sparen zelf geld om dit te kunnen doen. In Nederland is het veel minder gebruikelijk, maar zou het volgens mij wel heel waardevol kunnen zijn om de jongeren op deze manier wat ademruimte te geven en minder prestatiegericht te denken.
In de middag zijn er nog een aantal sprekers, zoals Morten Falbe-Hansen, hoofd van het culturele team van Regio Midtjylland. Hij vertelt ons over de legacy van Aarhus 2017 waarbij de gemeenten onder andere veel meer met elkaar samenwerken. Maria Pederson Vandborg en Dina Abu Hamdan vertellen over een groot community project wat zij hebben gedaan in het kader van Culturele Hoofdstad. Een interessant gegeven: Dina is een kunstenaar die in dienst is van de gemeente om projecten uit te voeren met de lokale bevolking. Er kwam ook nog een bekend gezicht voorbij: Henk Keijzer, die als kunstenaar al meerdere jaren in Denemarken gevestigd is. Hij kwam vertellen over het project ‘The Artist Close By’, waarbij kunstenaars zich vestigden in een gemeenschap om vanuit daar een kunstproject op te zetten.
Dag 2: Teatret Om en Naturkraft-park
“In theatre direct encounters with people are most important. This is the meaning of theatre.”
Op de tweede dag brengen we in aparte groepen een bezoek aan een lokale culturele instelling. Samen met collega Eline en partners uit Finland en Ierland brengen we een bezoek aan theatergezelschap Teatret Om. Zij hebben de opdracht van de gemeente om theaterprojecten op te zetten voor de lokale gemeenschap. Artistiek leider Sandra Pasini zegt dat “in theatre direct encounters with people are most important. This is the meaning of theatre.” Een waarde die we vanuit Culture Up alleen maar kunnen omarmen. Wat bijzonder is, is dat ze heel vrij gelaten worden in deze opdracht en daardoor heel onderzoekend te werk kunnen gaan. Ze werken samen met kunstenaars van over de hele wereld en specialiseren zich in beeldend theater, met grote objecten. In de avond zijn we weer bij hen te gast om als eerste hun nieuwe theaterproductie te zien en samen (muzikaal) te dineren.
In de middag brengen we een bezoek aan Naturkraft-park. Nog geen vier jaar geleden was dit gebied nog kaal, maar met een immens doorzettingsvermogen heeft een enthousiast team ervoor gezorgd dat dit park gerealiseerd werd. Nu vertelt dit park het verhaal van de wonderen van de natuur, ecologie, klimaatverandering, maar kun je ook zelf de kracht van de natuur ervaren, bijvoorbeeld in een heuse windmachine. Het bezoek wordt afgesloten met een presentatie van Louise Godt, EU adviseur bij Central Denmark EU office, die vertelt over de mogelijkheden van verschillende Europese samenwerkingsprogramma’s.
Dag 3: Hvide Sande en Kulturskolen
Op de laatste dag reizen we naar de kust van Hvide Sande waar we de locatie zien van het Troldbjerg art project, een kunstproject in de openbare ruimte, en het verhaal horen van OMHU, een bedrijf dat van plasticafval van het strand design accessoires maakt. In de middag reizen we terug naar de Kulturskolen in Ringkøbing waar directeur Preben Frederiksen een rondleiding geeft en ons vertelt over hun aanbod, maar ook de uitdagingen waar hij tegenaan loopt. Het blijkt in Denemarken net als hier in Nederland een uitdaging te zijn om de jeugd te bereiken om lessen te gaan volgen. Vooral door corona zijn de leerlingaantallen enorm teruggelopen.
Tijdens de evaluatie deelt iedereen de mening dat het een waardevolle week is geweest. Om elkaar eindelijk in het echt te ontmoeten. Je merkt toch dat gesprekken soepeler lopen in het echt dan via een scherm. Maar we hebben ook gemerkt dat onderwerpen maar kort aangestipt worden en dat we behoefte hebben aan meer focus en verdieping in de kennis en ervaringen die we uitwisselen. Voor het volgende bezoek wordt een andere vorm van verslaglegging voorbereid en we gaan elkaar als partners meer helpen met de inhoudelijke voorbereiding van de bezoeken.
