Leeuwarder Courtant 11 mei 2024
De jury van de Gouden Gurbes: Dick Jansen, Karin Idzenga en Tim Helderman. Foto: Niels Westra
Gouden Gurbe-jury hoopt op stukken die echt zijn en het recht het hart in gaan
De jury van de Gouden Gurbes bestaan dit jaar uit een regisseur, acteur en schrijver. Wie zijn ze en waar gaat het trio op letten?
Voor Karin Idzenga en Dick Jansen kennen de iepenloftspullen geen geheimen. Karin regisseerde talloze voorstellingen – onder meer Snakkerburen en Rottevalle. Dick schreef vorig jaar het script van Spannum en kreeg daarvoor de Gouden Gurbe voor de meest originele toneelvertelling.
Voor het derde jurylid Tim Helderman (26) uit Leeuwarden is het de eerste kennismaking met de iepenloftspullen. Alhoewel, dat klopt niet helemaal. ,,Ik ga vrijwel altijd naar Jorwert. Ik zie uit naar een kennismaking met de rest van de iepenloftspullen.’’
Tim groeide op in Leeuwarden en kreeg de smaak van acteren te pakken op de Jeugdtheaterschool Meeuw in Leeuwarden. Na de middelbare school vertrok hij naar Maastricht waar hij in 2019 afstudeerde aan de Toneelacademie. Hij speelde in diverse producties bij onder meer Tryater en Toneelgroep Maastricht. ,,Waarom ik in de jury zit? Het lijkt me leuk om te doen en het dwingt me ook om gericht te kijken.’’
Karin Idzenga (51) is naast regisseur ook theatermaker en docent. Recent nam ze deel aan een schrijfproject van Iepen DoEK, Keunstwurk en Stuft. Karin was één van de vijf schrijvers die een toneelstuk schreef in de Friese taal. Veel van die stukken zijn inmiddels in bezit van toneelclubs die ze misschien wel willen spelen. ,,Ik let op echtheid en spel dat recht het hart in gaat’’, zegt ze.
Als theatermaker is ze ook verbonden aan het Generatiehuis in Leeuwarden. Ze geeft er toneelles en regisseert stukken. En ze bedenkt concepten. Eind mei gaat de tragikomische theater- en dansvoorstelling Droomvogels in première. Dit jaar had ze sinds lange tijd geen iepenloft en vond ze het tijd om werk van de collega’s te beoordelen. Natuurlijk is dat spannend. ,,Maar ook heel erg leuk. Ik hoop dat ik stukken gaan zien die oprecht zijn.’’
Blokhuispoort
Op een dag reed Dick Jansen (65) in zijn legerjeep langs de Blokhuispoort in Leeuwarden. Hij keek eens goed naar de dikke muren en betraliede ramen van de voormalige gevangenis. Hij zag de plaquette van de overval – een herinnering aan de overval op de Leeuwarder gevangenis op 8 december 1944 tijdens de Tweede Wereldoorlog – en dacht: ,,Hier zit een verhaal in!’’
Hij dook de archieven in, deed onderzoek, sprak met nabestaanden en schreef De Oerfal . De voorstelling werd in 2013 dertien keer op een van de binnenpleinen van de gevangenis opgevoerd. Sindsdien heeft Dick, die jarenlang in de media werkzaam was, de smaak van het schrijven te pakken.
Ieder iepenloftspul heeft zijn eigen charme en dynamiek. Dat maakt het beoordelen een soort van appels met peren vergelijken. De jury ziet graag een verhaal dat raakt. ,,Het maakt niet uit of het al dan niet een uitgekauwd verhaal is. Je kunt beter een bestaand stuk goed uitvoeren, dan een nieuw stuk slecht spelen.’’ Dick verwijst naar Turks Fruit dat in 2019 door Dronryp werd opgevoerd en wat hij bewerkte voor toneel. ,,Iedereen kent het verhaal wel, maar bezoekers vertelden dat ze alsnog door het iepenloftspul werden geraakt.’’
Ook belangrijk: ,,Hoe is er gebruik gemaakt van de ruimte waar de voorstelling wordt gespeeld. Is het decor functioneel of juist niet.’’ Want, zegt de jury, je kunt ook te groot uitpakken met decorstukken en het risico lopen dat die hun doel voorbij schieten. ,,Passen de attributen bij het stuk, daar letten we onder meer op. Wordt de speelruimte volledig benut en komen de spelers er tot hun recht.’’ Soms is een decor zo groot, dat spelers ‘zoekraken’ en publiek niet meer kan volgen wie waar is.
Tekstvaardigheid
Tim, die jonge talenten van Meeuw lesgeeft, vindt vooral tekstvaardigheid van de spelers belangrijk. ,,Ik hou er van om met een tekst te stoeien en deze naar me toe te trekken. Het allermooiste is om dat samen met anderen te doen. Om daar je lol uit te halen.’’ Er wordt door Tim vooral ook gelet op het spelplezier.
Het trio verwacht dat de iepenloftspullen het maximale uit de productie halen. Natuurlijk weten ook zij dat het ene iepenloftspul veel meer geld heeft te besteden dan het andere. En dat er producties zijn die voor een deel met onervaren acteurs werken. Daar kijkt de jury doorheen. ,,Het gaat er ook om dat de ploeg er alles uit heeft weten te halen en het publiek een verrassende avond heeft bezorgd.’’