Hoe kunnen we biodiversiteit met behulp van kunst en cultuur onderzoeken? Deze vraag vormde de basis van Techniek op z’n Kop, een educatieproject van het Stellingwerf College in Oosterwolde. Het leverde de prachtigste kunstwerken op. Maar misschien nog belangrijker: het project liet zien dat PO en VO elkaar kunnen inspireren. En dat kunst hierin de verbindende factor is.
In dit interview met projectcoördinator Marjolein Spitteler en docent Astrid Rienks van het Stellingwerf College lees je meer over het project en de rol van Keunstwurk.
Kunstenaarsmindset
Marjolein Spitteler: “Met Techniek op z’n Kop willen we leerlingen en leerkrachten uit zowel het PO als het VO leren denken vanuit de zogenaamde kunstenaarsmindset. Laten zien dat deze mindset bijdraagt aan creativiteit.” Bijkomend effect van het project is de verbindende kracht. “We zien echt dat kunst de verschillende doelgroepen in het onderwijs aan elkaar verbindt.”
Doorlopende leerlijn van PO naar MBO
Het project startte in 2022 als pilot. Docenten van verschillende PO-scholen, een VO- en een MBO-school werkten samen aan de ontwikkeling van een doorlopende leerlijn rondom duurzaamheidsthema’s. Destijds uniek voor Nederland, aangezien er nog geen leerlijn bestond die van het primair onderwijs tot en met het MBO loopt.
Duurzaamheid
Het project kreeg verder vorm in samenwerking met Astrid Rienks, docent Onderzoek & Ontwerp en technator aan het Stellingwerf College. Astrid: “Techniek op z’n Kop moet een jaarlijks terugkerend project worden met iedere keer een ander thema op het gebied van duurzaamheid. Met het achterliggende doel om kunst en duurzaamheid verder te verweven in het vaste curriculum van zowel PO, VO als MBO.”
Rol van Keunstwurk
In het schooljaar 2022/2023 was het thema biodiversiteit. De vraag vanuit het Stellingwerf College was: hoe kunnen we biodiversiteit met behulp van kunst en cultuur onderzoeken? Een onderzoeksvraag die ze samen met Heleen van der Peet van Keunstwurk bedachten. Marjolein: “Heleen is cultuurverbinder in de regio Stellingwerven. Zij adviseert de PO en VO scholen op het gebied van cultuureductie. Zij snapt wat de kunstenaarsmindset inhoudt en ondersteunde ons zodoende in het daadwerkelijk beantwoord krijgen van onze onderzoeksvraag.” Naast het adviseren over welke onderzoeksvraag relevant zou zijn, was Heleen aanwezig bij de voorbereidende sessies met de kunstvakdocenten. Zo was de kunstenaarsmindset, waar Keunstwurk voor staat, vanaf het begin verweven met het project. Gedurende het proces was er regelmatig contact tussen Marjolein en Heleen, met als feestelijk hoogtepunt de eindpresentatie in het Biosintrum in Oosterwolde.
Inspiratiebijeenkomsten
Marjolein: “We zijn gestart met een aantal inspiratiebijeenkomsten voor docenten van het Stellingwerf College. Dit keer wilden we specifiek de kunstdisciplines inzetten en kozen we voor film, beeldende kunst en theater. Daarna zijn we met enkele docenten verder gegaan. Ze namen steeds deze vraag mee: hoe kun je biodiversiteit nou koppelen aan kunst?” Dit resulteerde aan het einde van het project in de meest uiteenlopende kunstwerken van alle deelnemende scholen. Door de kleinsten werden er bijvoorbeeld fantasievogels geknutseld, die vervolgens de hoofdrol speelden in de stop-motions gemaakt door de oudere leerlingen.
Bijzondere wisselwerking PO en VO
Tijdens het traject ontstond een bijzondere wisselwerking tussen de leerlingen van het Stellingwerf College en de kinderen van de drie deelnemende basisscholen. Sietske, leerkracht en cultuurcoördinator bij CBS De Akker in Oosterwolde, vertelt over deze kruisbestuiving: “Onze kinderen vonden het superleuk om met die ‘grote jongens en meiden’ van het Stellingwerf College te mogen samenwerken. Bij het maken van de filmpjes bijvoorbeeld, zag je dat ze elkaar echt stimuleerden.” Marjolein: “Dat was ook één van onze doelen, kijken of PO en VO van elkaar kunnen leren. En het werkt dus echt in de praktijk. We zagen dat de openheid en creativiteit van basisschoolkinderen een inspiratie kan zijn voor VO-leerlingen.”
Vaste plek cultuureducatie
Marjolein: “Met dit project laten we zien dat je kunst en cultuur op allerlei manieren kunt verweven in de lessen. Zowel in het PO als het VO, los van elkaar maar ook gezamenlijk. En niet alleen tijdens de bekende kunstvakken, maar bijvoorbeeld ook tijdens een biologie- of aardrijkskundeles. Astrid vult aan. “We hopen dat we naast de docenten van meer creatieve vakken zoals Onderzoek & Ontwerp, ook docenten van andere disciplines enthousiast kunnen maken voor Techniek op z’n Kop. Dat ze gaan inzien dat ‘anders denken’ voor creatieve invalshoeken zorgt. Hiermee hopen we dat kunsteducatie in de toekomst een vaste plek krijgt in het lesaanbod van zowel PO, VO als MBO.”
Eindpresentatie kunstobjecten
Ter afsluiting hebben de leerlingen hun kunstobjecten gepresenteerd aan de buitenwereld. Astrid: “Voor deze eindpresentatie werden de werken tentoongesteld met de hulp van MBO-studenten Art & Design van Firda. Dit betekende dus weer samenwerken, een essentieel onderdeel van het project.” Vrijdag 23 juni was het zover: de lang verwachte ‘eindshow’. Leerlingen, ouders, opa’s, oma’s en andere geïnteresseerden togen in groten getale naar het Biosinstrum in Oosterwolde om alle kunstwerken te bewonderen. Na de officiële openingshandeling kregen bezoekers ook een rondleiding en uitleg van de leerlingen.
Geslaagd project
Marjolein blikt terug op een geslaagd project. “We hopen natuurlijk dat Techniek op z’n Kop een vervolg gaat krijgen, wat deels afhankelijk is van subsidies. Daarnaast moet cultuureducatie in z’n algemeenheid onderdeel worden van de visie van scholen. Dat heeft tijd nodig. De samenwerking met Keunstwurk hebben we in ieder geval als erg waardevol ervaren.” Astrid: “Wij zijn als organisatie erg positief over het hele traject. En dat geldt ook voor de leerkrachten en leerlingen.”
Educatieproject ‘Techniek op z’n Kop’ is tot stand gekomen door de inzet van cultuurverbinder Heleen van der Peet (Keunstwurk), projectcoördinator Marjolein Spitteler en Astrid Rienks, docent Onderzoek & Ontwerp en technator aan het Stellingwerf College. Techniek op z’n Kop vindt zijn oorsprong in ‘Wortels & Vleugels’, een programma voor duurzaamheidseducatie, ontwikkeld door Marjolein Spitteler voor Kunst & COO.
Wil je ook meer doen met kunst en cultuur op jouw school? Neem dan contact op met de cultuurverbinder in jouw regio. Je vindt ze hier.