Muziek maken zoals er op het plein gevoetbald wordt. Dat is het idee van ‘het muzikale trapveld’ dat dit voorjaar als cultuureducatieproject op de Nynke van Hichtumschool in Dokkum is gestart. De leerlingen van de midden- en bovenbouw zijn op maandag tussen twee en vier welkom op school om onder begeleiding van muziekdocent Rienk Jepkema vrij met elkaar muziek te maken. Via de nauwe samenwerking tussen cultuurverbinder Inger van Til en Kees Dekker, directeur van de muziekschool Opus 3 in Dokkum, kwam dit initiatief tot stand.
“De kinderen van nu vragen iets anders. Ze weten heel goed zelf wat ze willen en wat goed voor ze is. Op een traditionele manier muziekles aanbieden werkt lang niet meer altijd voor ze,” legt Kees uit. “Ook zien we dat kinderen na school algauw achter een beeldscherm verdwijnen,” vult Inger aan, “met dit vernieuwende en uitnodigende project willen we een alternatief bieden”.
Kees liep al langer met het idee van een muzikale pannakooi rond. “Ik ben al geruime tijd aan het zoeken naar manieren om kinderen aan het muziek maken te krijgen zonder dat daar direct prestatiedruk op komt te liggen.” Toen hij op een school kwam waar de kinderen buiten lekker samen aan het voetballen waren terwijl binnen de muziekinstrumenten netjes in de kast stonden, begon het te dagen. “Ik vroeg me af, waarom mogen kinderen wel vrij voetballen en geldt dat voor muziek maken niet?” Zo ontstond het idee van een muzikaal trapveld waarin de kinderen, net als bij voetbal, zelf aan zet zijn.
In een driegesprek met Kees, Inger en schooldirecteur Eva Sinnema kwam deze vernieuwende aanpak ter sprake. “KEK kan heel veel verschillende dingen bieden en wij wilden als school graag meer kunst en cultuur aanbieden aan onze leerlingen, ook naschools. Dit project past daar perfect in,” vertelt Eva enthousiast. In de wijk was weinig naschools aanbod en de afstand om het elders te zoeken werd als groot ervaren. Het naschoolse aanbod naar school halen, bood dus een mooie oplossing. Inger licht toe: “de kinderen kunnen nu op een veel laagdrempeligere en informelere manier alsnog met muziek in aanraking komen en zo zijn ze ook naschools actief.”
Aan de slag
Opus 3 leverde de muziekdocent en de muziekinstrumenten (keyboard, basgitaren, elektrische gitaren, microfoons, drumstel, djembés en de nodige elektrische apparatuur) en de Nynke van Hichtumschool maakte een hoek vrij in hun centrale leerruimte. Om de kinderen van groep 7 en 8 te enthousiasmeren, gaf Rienk vooraf onder schooltijd drie boeiende muzieklessen. Dat had effect, want de eerste keer kwamen er wel 16 leerlingen op af. Vanuit de bovenbouw sijpelde het door naar de middenbouw en inmiddels zijn het vooral kinderen van groep 5 en 6 die op maandagmiddag enthousiast het lokaal binnenstormen en graag met meester Rienk muziek willen maken.
De leerlingen moesten wel even wennen aan de vorm. Geen schoolse verhoudingen en geen vastomlijnd programma, maar alle ruimte om te doen wat ze zelf willen en hen leuk lijkt. Rienk merkt op dat de kinderen de afgelopen tijd in hun rol gegroeid zijn. “Ik merk dat ze steeds beter door hebben dat ze het echt zelf mogen doen. Vanuit die vrijheid proberen we vervolgens wel toe te werken naar een band die liedjes kan spelen.” Algauw kwamen de leerlingen ook met eigen liedjes aanzetten. Hij is enthousiast over hoe ze het ervan afbrengen: “ze hebben er echt plezier in en ze leren elkaar ook kennen in de muziek. Sommigen houden meer van Nederlandstalig, anderen zingen graag Engels, zo ontdekken ze andere genres en steken ze elkaar aan!”
Traditionele rol als docent loslaten
Je moet het maar kunnen, zo flexibel zijn en in kunnen springen in het moment. Deze unieke vorm van muziekles geven vraagt zeker iets anders van de docent. Rienk heeft zich dan ook in zijn functie ontwikkeld en leerde zijn traditionele rol als docent los te laten. “Ik ben hier meer een coach die ze op weg helpt. Het is soms even zoeken als het dan in chaos vervalt. Maar dat gebeurt op het schoolplein ook wel eens en is een goed leermoment.” De anderen vinden het knap en zijn onder de indruk van zijn vaardigheden. “Hij begrijpt wat dit project van hem vraagt,” vertelt Kees trots. “Ik zie hem groeien in zijn rol. Hij wordt zo heel veelzijdig inzetbaar en dat is mooi om te zien.”
Nieuwe instrumenten en vaardigheden
Voor sommige kinderen waren de instrumenten in het begin intimiderend. “Het is anders dan als je een voetbal pakt en op het trapveldje gaat voetballen, dat kennen ze wel. Maar een gitaar of drumstel zijn best spannende en onbekende dingen,” legt Rienk uit. Nu is er niets spannends meer aan en is het vooral heel leuk om muziek te maken. “Mag ik vandaag drummen meester?” vraagt een jongen opgetogen en hij gaat vol vertrouwen achter het drumstel zitten. “Ze verheugen zich er echt op,” aldus locatieleider Harry Postema. “Op maandag om kwart voor twee krijg ik de vraag: komt meester Rienk ook zo? Die maandagmiddag om twee uur is echt wel een vast punt in hun agenda!”
Niet alleen de muzikale vaardigheden worden aangesproken en geoefend, maar ook de sociale. Kees licht toe: “zelfregulering, daar geloof ik in. Dat is met voetbal ook zo. En gaat de bal stuk, dan kopen we gewoon een nieuwe.” Samen spelen, samen verantwoordelijk zijn voor de instrumenten en rekening houden met elkaar. Rienk ziet de kinderen ontwikkelen. “Er is een handjevol kinderen dat elke week komt. Ik vind het leuk om te zien dat ze ook de leiding beginnen te nemen over de kinderen die nieuw zijn en hen op weg helpen.” En dat sluit mooi aan bij de visie van de Nynke van Hichtumschool, waar ze veel aandacht besteden aan skills onderwijs. “Het mooie aan dit project is dat je bij de kinderen weer heel andere talenten aanboort” vertelt Eva enthousiast. Harry vult aan: “zo is er een jongen die drummen fantastisch vindt en dit elke week weer wil doen. Ik vind het zo mooi om te zien dat kinderen dan de kans krijgen om te ontdekken wat ze leuk vinden en wat bij ze past.”
Daar zit muziek in
Dat het project een succes is, blijkt ook uit het feit dat de pilot van acht weken verlengd is tot aan de zomervakantie. En wat Harry en Eva betreft, zetten ze de naschoolse muzieklessen in het nieuwe schooljaar ook voort. “We willen het dan schoolbreed oppakken en ook de onderbouw betrekken,” beaamt Eva. Maar daar laten ze het niet bij. “Wellicht dat we er dan ook meer aandacht aan kunnen besteden onder schooltijd. Dan niet met flinke drumgeluiden, maar met een koptelefoon op en dat leerlingen in de pauze ook even lekker een stukje kunnen drummen,” voegt Harry gemotiveerd toe.
Inger is heel tevreden over het verloop. “Voor mij heeft dit project ook zo’n toegevoegde waarde omdat je in een informele en ongedwongen setting bijdraagt aan de culturele ontwikkeling van een kind. Ze krijgen hier de ruimte om hun eigen pad uit te stippelen en het is mooi om te zien wat er dan kan ontstaan.” Ook Kees is enthousiast over hoe het uitpakt. “Ik vind dit een experiment dat nieuwe deuren kan openen. We mogen leren breder te kijken naar muziekonderwijs en daar vind ik KEK ook voor. Ik ben blij hoe ze meedenken en voor dit soort ideeën openstaan. Met Inger hebben we dit heel mooi uit kunnen zetten en verder kunnen ontwikkelen.”
Het is duidelijk een aanstekelijk en inspirerend project, waarin veel mogelijk is en ontwikkeld kan worden. “Het is ook mooi dat je hier als school een voorloper in bent en iets unieks te bieden hebt dat nog geen andere school in Dokkum heeft. We hopen zo ook een inspiratie voor andere scholen te zijn,” vertelt Eva trots. En inspireren dat doen ze zeker! Andere scholen in Dokkum hebben al te kennen gegeven interesse te hebben in een soortgelijk project. Inger ziet mogelijkheden om het zelfs nog verder uit te breiden naar andere plekken in de regio. “Juist voor scholen in arme gebieden zonder cultuuraanbod in de buurt is dit prachtige een kans. En het mooie van dit project is ook dat het zo veelzijdig toepasbaar en inzetbaar is! Je zou dit ook kunnen doen met andere cultuurprojecten zoals dans of theater bijvoorbeeld. In samenwerking met schoolbesturen is er zoveel mogelijk, dat is toch fantastisch?”
Cultuureducatieproject ‘Het muzikale trapveld’ is tot stand gekomen door de inzet van cultuurverbinder Inger van Til (KEK/Keunstwurk), Kees Dekker (muziekschool OPUS 3), Eva Sinnema en Harry Postema van de Nynke van Hichtumschool en muziekdocent Rienk Jepkema.
Wil je ook meer met kunst en cultuur doen op jouw school?
Neem dan contact op met de cultuurverbinder in jouw regio. Je vindt ze hier.
Contact
meer weten?
