Met de ICC-cursus worden leerkrachten en schoolleiders opgeleid tot intern cultuurcoördinator binnen hun basisschool. In acht bijeenkomsten wordt er onder professionele begeleiding gewerkt aan een eigen cultuurbeleidsplan en wordt er samen gekeken naar hoe het cultuuronderwijs ingebed kan worden in het curriculum. Directeur Hanneke Henneveld en leerkracht van groep 6 en cultuurcoördinator Sigrid Wijnja van CBS De Roerganger in Heerenveen rondden recentelijk de cursus af. Hun conclusie? “Ontzettend waardevol en helemaal geen moeilijke cursus om te volgen. Dus vooral doen!” aldus Hanneke.
Hoewel er zeker cultuuronderwijs op De Roerganger gegeven werd, ontbrak er nog een duidelijke visie en een bijbehorend beleidsplan. “Het was daardoor wat hapsnap en ad hoc,” legt Sigrid uit. “Iedereen deed wel iets, maar een vaste lijn en samenhang waren er niet. Vorig jaar heb ik de master cultuureducatie afgerond en zijn we er binnen school al meer mee bezig gegaan. Deze ICC-cursus was een uitgelezen kans om hier nog meer verdieping in aan te brengen en het echt te verankeren in ons onderwijs.” Hanneke vult aan: “we wilden inzichtelijk maken hoe onze doorgaande lijn van groep 1 tot en met groep 8 op het gebied van kunst- en cultuureducatie eruit ziet en hoe we handige linkjes kunnen maken met andere vakken als wereldoriëntatie, levensbeschouwing en burgerschap.”
Hier werd tijdens de cursusbijeenkomsten zeker aandacht aan besteed. Verschillende onderwerpen kwamen aan bod, waaronder leerlijn-denken, draagvlak binnen het team, provinciale kansen voor de school, financiën en de culturele kaart van de omgeving van de school. “Het was heel breed, maar tegelijkertijd ook heel praktisch,” vertelt Hanneke. “Je wordt echt meegenomen in het proces en je krijgt onderweg veel handvatten aangereikt.” Sigrid beaamt dat: “de cursus werkt ook als een goede stok achter de deur. In de dagelijkse drukte kan zo’n cultuurplan schrijven er soms wat bij blijven. Nu moesten we wel en dat helpt enorm!”
Inspiratie
Zowel Hanneke als Sigrid ervoeren de cursus als inspirerend. De bijeenkomsten vonden elke keer op een andere culturele locatie in Leeuwarden plaats, zoals bij Tryater, Tresoar en De Blokhuispoort. “Je komt echt op mooie plekken en de locaties werkten heel inspirerend!” vertelt Sigrid enthousiast. “Zo’n plan blijft toch een beetje abstract, maar op deze manier werd het ook direct heel bruikbaar en inzichtelijk.” Wat volgens hen ook inspireerde, was het sparren met de andere cursisten. Hanneke: “het is leuk om van andere scholen te horen waar zij mee bezig zijn en hoe zij aan bepaalde dingen invulling geven. Dat is soms zo anders. Hier leer je ook weer ontzettend veel van en besefte ik ook, zo raar zijn wij helemaal niet bezig!”
Daarbij hielp het dat Hanneke en Sigrid de cursus samen volgden. “Kunst- en cultuureducatie vind ik persoonlijk en als directeur heel erg belangrijk,” vertelt Hanneke. “En aangezien je veel met je directeur af moet stemmen, is het toch het handigst als ik er dan bij ben. Dan weten we precies waar we het met elkaar over hebben en dat werkt wel zo prettig.” Sigrid is blij met zo’n betrokken directeur. “Dat heb je niet overal en ik ben er trots op dat we dit zo samen hebben kunnen doen en naar de collega’s kunnen uitdragen. Op de terugweg naar Heerenveen bespraken we alles na en ontstonden er gelijk allerlei mooie ideeën. Ik kan elke directeur aanraden ook mee te gaan!”
Broezen op school
Inmiddels is het eerste jaar van het cultuurbeleidsplan van De Roerganger uitgewerkt. De visie en de doorlopende leerlijn van groep 1 tot en met 8 zijn helder, evenals welke vaste onderwerpen in welke groepen worden gegeven. Over de visie op cultuuronderwijs is samen met het team nagedacht. “Wij zijn talentfluisterschool dus aandacht voor de verschillende talenten van de kinderen stond hoog in het vaandel. Daarnaast vinden we het belangrijk dat kinderen zich breed kunnen ontwikkelen en dus van alle kunstdisciplines iets meekrijgen. Als laatste willen we graag dat kinderen zich kunnen verwonderen over kunst,” legt Sigrid uit. “Dus aan de ene kant het leren van technieken en ambachten en aan de andere kant het beschouwen ervan, in de vorm van een bezoek aan een museum of theater. We hebben het dan over maken en meemaken,” voegt Hanneke toe. “Dit jaar gaan we dus groepsdoorbroken met ateliers en projecten aan de slag. We willen kunstenaars de school binnenhalen die ons meenemen in hun proces, waar wij ook weer heel veel van kunnen leren.”
Daarnaast blijft het belangrijk het lerarenteam te inspireren en het cultuuronderwijs samen verder vorm te geven. Dit wordt al gedaan in de vorm van het broezen, waarbij de leerkracht zijn eigen passie of hobby meeneemt naar school en deelt met de leerlingen. “Dit was onderdeel van Sigrids afstudeerproject en houden we erin. Het moet bruisen op school en je merkt dat dat werkt! Als je iets deelt over waar je echt enthousiast over bent, dan werkt dat aanstekelijk. Zowel de kinderen als de collega’s zijn intrinsiek gemotiveerd,” vertelt Hanneke opgetogen. Sigrid vult aan: “het is zo waardevol want ook dit is kunst- en cultuureducatie. Collega’s komen erachter dat cultuuronderwijs niet alleen het knutselwerkje maken is. Door dit project worden ze er veel opener in en zien ze ook veel meer opties. Als je je eigen eraan kunt verbinden, dan komt het haast als vanzelf. En voor mij persoonlijk is dit ook de grote meerwaarde ervan, kunst en cultuur doen zoveel in het verbinden en samenbrengen van mensen.”
Aan de slag
Dit schooljaar gaan ze op De Roerganger met hun nieuwe cultuurplan aan de slag én wordt jaar twee uitgewerkt. “Zo’n plan is natuurlijk nooit echt af. Je blijft er altijd aan bijschaven en je visie verder ontwikkelen,” aldus Hanneke. “Maar het is nu al wel veel meer ingebed in ons hele onderwijs. Alles wat we nu gaan doen, kunnen we weer terugleiden naar onze visie. Is dit wat erbij past en hoe kunnen we het anders passend maken? Aan ons de taak om elk jaar bij het team te checken, staan we hier nog achter en hoe geven we dit vorm. Het cultuurplan geeft zo een fijne houvast. Het is heel prettig dit nu zo duidelijk voor ogen te hebben en ermee aan de slag te kunnen!
De nieuwe ICC cursus voor het primair onderwijs start 30 oktober 2025.
Meer informatie vind je hier
De ICC cursus is een initiatief van Keunstwurk, Kunstkade, Akte2 en PABO NHL Stenden.
Tekst: Anne van Lieshout, Buro Anne schrijft
Fotografie: Aniek Woudstra
Meer weten over de ICC-cursus voor PO?
