“Filmeducatie kreeg nog weinig ruimte binnen het cultuuraanbod in De Fryske Marren”, aldus Vera van Lierop, Cultuurcoach Onderwijs bij Centrum voor de Kunsten It Toanhûs in Joure. “We wilden het professioneler aanpakken, maar misten we de faciliteiten en een vast filmprogramma. Met die hulpvraag kwamen we via Keunstwurk terecht bij Filmhub Noord. Anoek Houben (Filmhub en Keunstwurk): “In andere gemeenten hadden we al ervaring opgedaan met het Filmeducatiecoach-traject, maar in De Fryske Marren lag een extra uitdaging. Hoe organiseer je filmeducatie in een gemeente met een beperkte culturele infrastructuur? Dit pilotproject laat zien dat het kan, door de juiste partijen te verbinden. En in deze gemeente is dat uitgegroeid tot een unieke mix van mensen en instellingen.”
Binnen de eigen regio
Eén van de samenwerkingspartners van It Toanhûs bij dit project, is Filmhuis Joure. Vera: “Bij It Toanhûs kijken we altijd eerst wat er binnen de eigen regio mogelijk is. En proberen dat dan te verbinden aan wat we op de scholen doen.” Omdat De Fryske Marren geen openbare bioscoop heeft, werd – naast het Filmhuis – gezocht naar andere plekken om films te kunnen vertonen. Merijn van Veen had als kwartiermaker van de pilot een sleutelrol in het vinden van de juiste samenwerkingspartijen. Merijn: “Ik heb allerlei instellingen in de gemeente bezocht, in eerste instantie om draagvlak te creëren. Zo kregen we uiteindelijk de lokale bibliotheken in Balk en Lemmer enthousiast, waardoor we films nu letterlijk dichter bij de kinderen kunnen brengen.”
Ruimte om te experimenteren
Voor de inhoudelijke invulling werd filmvakdocent Nynke Venema aangehaakt. Zij ontwikkelde samen met It Toanhûs een leerlijn die aansluit bij de kerndoelen en curriculum in het basisonderwijs. “Deze pilot was een mooie proeftuin om te kijken: wat werkt, wat niet, en wat kan later groeien?” Nynke testte lesbrieven in verschillende groepen en zag leerlingen en leerkrachten letterlijk in beweging komen. “Een stille leerling die ineens initiatief neemt, of een afwachtend kind dat creatief uitpakt – zulke momenten laten zien hoe krachtig film is in de klas.” Merijn vult aan: “Je kunt pas echt iets nieuws neerzetten als er ruimte is om te proberen en te leren van wat werkt. Het gaat niet alleen om leerlingen, maar ook om deskundigheid bij leerkrachten. Dat vraagt om coaching, meedenken en durven uitproberen.”
‘Na de uitleg van Nynke Venema gingen de leerlingen zelf aan de slag met het filmen en monteren. Ze konden hun creativiteit kwijt en waren trots op hun eindproduct. Het project viel in de smaak!’ – Leerkracht Lisa van Delden van de E.A. Borgerschool.
Belang van samenwerken
Volgens Merijn staat of valt alles met co-creatie. “En dit geldt zowel voor de leerkracht als de vakdocent, maar ook voor de andere partners waarmee wordt samengewerkt. Het gaat om ruimte voor ieders manier van werken.” Minstens zo belangrijk is de inzet van vrijwilligers zoals de mensen van Filmhuis Joure. Vera: “Enthousiastelingen zoals Marianne Smit en Lambert Doorn van het Filmhuis zijn onmisbaar. Ze denken inhoudelijk mee en faciliteren waar nodig.” Marianne: “Tien jaar geleden richtten we Filmhuis Joure op, puur uit passie en omdat er geen lokale bioscoop was. Dat dit nu uitgroeit tot een samenwerking met scholen en culturele instellingen, is geweldig.” Lambert: “Het gaat niet alleen om kinderen enthousiast maken voor film en techniek, maar ook om bewustwording en interactie. Heel waardevol om daar aan bij te dragen.”
Netwerk bouwen
Merijn en Nynke zien de pilot van het Filmeducatiecoach-traject als geslaagd. Merijn: “Het is belangrijk om een netwerk te bouwen dat ook in de toekomst standhoudt. Dat netwerk is er nu voor de Fryske Marren. De juiste mensen zijn gevonden, en er ligt een werkwijze die ook in andere regio’s kan worden uitgerold. Dat was precies de bedoeling.” Nynke: “Voor mij als vakdocent is het fijn dat er echt iets blijvends is waar scholen zelfstandig mee verder kunnen. Filmeducatie creëert bijzondere momenten in de klas. Kinderen beleven, voelen en leren tegelijk. Dat beklijft beter dan droge lesstof.” Merijn: “Voor leerkrachten geldt hetzelfde. Ze ontdekken nieuwe invalshoeken om hun onderwijs rijker te maken. Daarmee hebben we niet alleen iets voor nu neergezet, maar ook een basis voor de toekomst.”
Creatieve blik
Ook It Toanhûs is blij met wat het pilotproject heeft opgeleverd: filmeducatie is nu structureel onderdeel van hun aanbod aan scholen. Voor Filmhub Noord was het belangrijkste doel om te laten zien wat er mogelijk is. Anoek Houben: “De Filmeducatiecoach is er om van te leren én om anderen te inspireren. Niet met een kant-en-klare blauwdruk, maar met een werkwijze die ook in andere gemeenten toepasbaar is. De pilot in De Fryske Marren bewijst dat het kan: kijk je met een creatieve blik naar samenwerken, dan kun je filmeducatie ook organiseren in gemeenten met weinig culturele infrastructuur.
Ben je benieuwd of de filmeducatiecoach ook iets is voor jouw regio?
Neem contact op met de filmadviseur van Keunstwurk via cultuureducatie@keunstwurk.nl en ontdek wat de mogelijkheden zijn in Fryslân.
Meer over Filmhub Noord lees je hier.